Czym jest autyzm

Autyzm u dzieci

Wychowywanie dziecka jest jak niezwykła przygoda. Nigdy nie wiemy, co nam przyniesie dzisiejszy dzień lub z czym będziemy zmagać się jutro, za tydzień, miesiąc, rok…

Już sama ciąża i poród jest dla rodziców nie lada wyzwaniem, a wychowanie maleństwa niesie za sobą wiele trudnych, ale i szczęśliwych chwil. Rodzice próbują przygotować się na wiele różnych okoliczności: czytają książki, poradniki, czasopisma, blogi poświęcone tematyce dziecięcej pielęgnacji, zdrowia i rozwoju dziecka. Babcie, ciocie i koleżanki mają swoje własne sposoby na płacz, choroby czy oduczenie pociechy ssania smoczka.

Zdarza się, że czytając artykuły o rozwoju dziecka coś nas niepokoi lub dzieci kuzynki czy przyjaciółki rozwijają się w innym tempie. Nasza pociecha może nie mówić lub wypowiadać zaledwie kilka słów. Niepokojące może być także to, że dziecko nie interesuje się otaczającym światem, nie cieszy się na widok rodziców lub nie nawiązuje kontaktu wzrokowego z osobą dorosłą czy innymi dziećmi.Wtedy już pojawiają się pierwsze myśli czy to autyzm? Zabawy dziecka także mogą wzbudzać niepokój rodzica. Maluszek bawi się sam lub jest to zazwyczaj schematyczna, zawsze taka sama zabawa. Dla kogoś obserwującego maluszka z boku może wydać się, że jest ona „dziwna ” np. kręcenie kółkami autka, układanie autek lub zabawek w szeregi czy zabawa przedmiotami, które nie służą do tego celu. Powtarzanie wyrazów jak echo to kolejny niepokojący sygnał, który można łatwo zaobserwować  przy kontakcie maluszkiem. Dzieci uczęszczające do placówki przedszkolnej mogą mieć problemy w kontaktach społecznych z rówieśnikami, zamykać się w sobie, płakać, być agresywne w stosunku do innych dzieci lub siebie. Nauczyciele wychowania przedszkolnego mogą szybciej zauważyć pierwsze niepokojące symptomy autyzmu u dziecka, ponieważ dziecko może wyróżniać się swoim zachowaniem na tle grupy. Nauczyciele są także przygotowani do pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz dokonują obserwacji wstępnej na początku września i października i końcowej pod koniec roku przedszkolnego.

Jeżeli nauczyciela zaniepokoi zachowanie dziecka w grupie, powinien porozmawiać o tym z rodzicami i zasugerować im wizytę z pociechą w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w swoim rejonie zamieszkania. Jeżeli nasz maluszek nie chodzi jeszcze do przedszkola możemy również sami skonsultować niepokojące objawy tejże placówce. To właśnie tam specjaliści dokonają diagnozy dziecka w kierunku spektrum autyzmu lub autyzmu. W Poradni nasze maleństwo zostanie przebadane przez specjalistów: pedagoga, psychologa lub logopedę. Zdarza się, że szczególne przypadki wymagają wizyty u lekarza specjalisty: neurologa, fizjoterapeuty czy psychiatry. Aby badanie było miarodajne w pierwszej kolejności należy dziecku sprawdzić wzrok u okulisty lub słuch u audiologa. W tym wypadku należy zakupić dziecku odpowiednie szkła lub założyć aparat słuchowy aby zauważyć zmianę w funkcjonowaniu dziecka. Dopiero po takim dogłębnym i szczegółowym badaniu dziecka oraz wnikliwym wywiadzie przeprowadzonym z rodzicami na temat przebiegu ciąży, porodu, rozwoju dziecka, przebytych chorobach itp. Poradnia może wydać rodzicowi opinię o potrzebie Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka lub Orzeczenie o niepełnosprawności. Nie jest to nigdy opinia jednego eksperta, ale całego zespołu specjalistów. Rodzice po kilku miesiącach badań mogą otrzymać diagnozę zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Co to jest autyzm? Czy autyzm to jest choroba? Czy autyzm się leczy? Jak nasze dziecko będzie funkcjonować z autyzmem? W głowie rodziców może panować chaos, dezinformacja, lęk… W Poradni wraz ze szczegółową dokumentacją rodzice otrzymają fachową pomoc. Dowiedzą się, co to są zaburzenia ze spektrum autyzmu u dzieci, otrzymają zalecenia dotyczące pracy z dzieckiem w domu lub w przedszkolu, jeżeli maluszek do niego uczęszcza. Otrzymają adresy fundacji wspierających rodziców dzieci, a także osoby dorosłe z zaburzeniami, adresy stron internetowych grup wsparcia w sieci.

Autyzm - wyróżniamy kilka jego rodzajów: autyzm wczesnodziecięcy, autyzm głęboki, autyzm atypowy, Zespołu Kannera, Zespołu Aspergera czy Zespołu Retta w przypadku dziewczynek.

Czy to choroba, którą wyleczymy, a może przypadłość, z której dziecko wyrośnie? Zaburzenia ze spektrum autyzmu u dzieci nie są chorobą. Nie można tego zaburzenia wyleczyć, ale można sprawić, aby dziecko lepiej funkcjonowało w przyszłości w przedszkolu, szkole, czy w pracy zawodowej w dorosłym życiu. W całościowych zaburzeniach rozwoju ważną rolę odgrywa funkcjonowanie mózgu. Klasyczne cechy zaburzenia to problemy z komunikacją, zaburzenia interakcji społecznej , schematyczna zabawa czy „dziwne zachowania” tj. kręcenie się w kółko, powtarzanie tych samych wyrazów, trzepotanie rękami, nadmiernie przywiązanie do zabawek lub niektórych przedmiotów. U dzieci ze spektrum autyzmu mogą także występować kłopoty z integracją wrażeń zmysłowych. Nasza pociecha może być nadwrażliwa na dźwięki, zapachy, dotyk  lub wręcz przeciwnie może domagać się silniejszych bodźców. W tym wypadku należałoby pogłębić diagnozę o badania SI, czyli Integracji Sensorycznej. Autyzm u dzieci pojawia się najczęściej w pierwszych trzech latach życia dziecka.

Zaburzenia ze spektrum autyzmu to nie wymysł, ciekawostka czy nowość dzisiejszych czasów, ale zaburzenie zaobserwowane i udokumentowane już połowie XX w Stanach Zjednoczonych. To tam w 1943 Leo Kanner - amerykański lekarz psychiatra pochodzenia żydowskiego, twórca psychiatrii dziecięcej - po raz pierwszy wyodrębnił i scharakteryzował grupę dzieci, których objawy nie mieściły się we wcześniej znanych kryteriach diagnostycznych. Artykuł Kannera z 1943 roku wraz z niezależnie napisaną w Europie publikacją austriackiego lekarza psychiatry Hansa Aspergera z roku 1944, zapoczątkowały badania właśnie nad spektrum autyzmu. Kanner w swojej książce „Autistic Disturbaces of Affective Contact” opisał przypadki jedenaściorga dzieci. Były one fizycznie zdrowe, ale żyły całkowicie wyizolowane od społeczeństwa, jakby „we własnym zamkniętym świecie”. Maluchy nie poszukiwały kontaktu ze swoimi rówieśnikami, a co dziwniejsze nie potrzebowały kontaktu z własnymi rodzicami. Lekarz opisał następujące objawy autyzmu u dzieci:

• izolacja dziecka od otoczenia zewnętrznego,
• konieczność stałości otoczenia,
• niezdolność do interakcji społecznych,
• stereotypowe i powtarzające się czynności,
• zaburzenia mowy lub jej całkowity brak oraz łatwość mechanicznego zapamiętywania

Rodzice dowiadując się o tym, że ich dziecko jest „inne” niż jego rówieśnicy mogą czuć się zagubieni, zdezorientowani, niedoinformowani, winni takiej diagnozy pociechy. Szukają przyczyn zaburzenia, obwiniają siebie za to, iż nie zwrócili wcześniej uwagi na pierwsze symptomy lub irracjonalnie próbują wyjaśnić przyczyny np. matka w ciąży się stresowała, paliła papierosy, malowała farbą ściany, chodziła do solarium, gdy jeszcze nie wiedziała, że jest w ciąży. Czasu nie cofniemy, a przyczyny zaburzeń do dziś są nieznane. Owszem pewne czynniki mogą narazić rodziców na urodzenie dziecka z autyzmem. Do najczęściej wymienianych wskaźników ryzyka należą: np. zaawansowany wiek rodziców, komplikacje w czasie ciąży, przyjmowanie leków przez matkę w okresie prenatalnym, zaburzenia metaboliczne, urazy okołoporodowe, toksoplazmoza, poważne infekcje i intensywne antybiotykoterapie dziecka w okresie niemowlęcym czy podłoże genetyczne takie, jak uszkodzenie genów rodziców. Do czynników ryzyka mogą także należeć skażenie środowiska, czy rtęć zawarta w szczepionkach a także zaburzone wchłanianie składników pokarmowych.

Do dziś nie ma badań naukowych, które wskazywałyby któryś ze wskaźników ryzyka jako przyczynę zaburzeń autyzm u dzieci. Rodzice po diagnozie powinni skupić się na odpowiedniej terapii dziecka z autyzmem, aby w przyszłości mogło funkcjonować w grupie społecznej i być samodzielne w dorosłym życiu.